Ortodonti Tedavisinde Diyet
Ortodonti tedavisine başlayan hastalarımızdan genel olarak istediğimiz, beklediğimiz, rica ettiğimiz, hatta zaman zaman yalvardığımız iki önemli konu var. Bunlardan birincisi başka bir konunun mevzusu olan diş fırçalama, ikincisi ise yeme/içme yasak ve kısıtlamalarıdır konusudur.
Yasaklı ve dikkat edilmesi gereken yiyecek ve içecekler listesine geçmeden önce bu konunun neden bu kadar önemli olduğuna kısaca değinmek isterdim.
Yiyecek ve içecekler konusunda konulan yasak ve kısıtlamalar, uyguladığımız kuvvetleri dişlere ileten ana parçalar olan braketlerin dişlerin üzerinden kopmasını önlemek ve kuvvetlerin dişlere kesintisiz olarak iletilmesini sağlamak içindir. Braketlerin dişlerin üzerinden kopması sürekli kuvvet prensibini bozduğu gibi bağlantısı kopan dişin tekrar geriye gitmesine sebep olmaktadır. Bu da tedavinin ilerlememesinden ziyade tam tersi geriye doğru gitmesine sebep olmakta ve tedavi süresini uzatmaktadır. Unutulmaması gerekir ki kopan bir tek braket bile bazı durumlarda tedavi süresini aylarca uzatabilmektedir.
Bunun dışında braketlerin kopması ortodonti doktorlarının hassaslıkla yapmış olduğu işi çöpe atmak olup (özellikle de braket kopmalarının çoğunlukla şeker, çerez, erik gibi keyfi nedenlerle olduğu göz önünde bulundurulursa), tekrarlanan braket kopmaları doktora karşı saygısızlık olarak algılanabilir ve doktorun şevkini, hevesini ve iş enerjisini azaltarak doktor hasta arasındaki ilişkiyi ve tedavi sonucunu olumsuz yönde etkileyebilir.
Tüm tedavi süresince uygulanması gereken yiyecek ve içecek diyeti ikiye ayrılmaktadır:
1. Yasaklanan yiyecek/içecekler,
2. Dikkatli tüketilmesi gereken yiyecek/içecekler.
Yasaklananlar
1. Asitli içecekler – Coca Cola, Pepsi, Fanta, Sprite, Meyve suları ve s. Bu içecekler asit ihtiva ettiklerinden braketi dişlere yapıştırdığımız yapıştırıcıları çözüp braketin kopması sebep olmakta ve diş yapısına zarar vermektedirler.
2. Yapışkan yiyecekler – Sakız, Lokum, Yumuşak Şekerler (Tofita ve benzeri), mısır, patlamış mısır ve s. Yapışkan yiyecekler çiğneme anında braketlere yapışarak onların kopmasına sebep olabilir, braketlere bulaşırlarsa (özellikle de sakız) temizlemesi bayağı bir zahmetli olmaktadır.
3. Yumuşatılması ve küçültülmesi mümkün olmayan yiyecekler – çerezler, çipsler, sert şekerler ve s.
Dikkat edilmesi gerekenler
1. Isırılarak yenen yiyecekler – ekmek arası yiyecekler, pizzalar, hamburgerler, sert elma, havuç ve diğer meyve ve sebzeler. Bu yiyecekler ısırılmadan, kesilerek çiğnenecek boyutlara getirildikten sonra arka dişlerle çiğnenerek yenebilir.
2. İçinde sert kısım bulunan yiyecekler – et, tavuk, balık gibi kemik içeren veya erik, kayısı, şeftali, zeytin gibi sert çekirdek içeren yiyeceklerin kemik veya çekirdekleri çıkarıldıktan sonra kesilerek yenebilir.
Bunların dışında kalem ısırma, tırnak yeme yeme gibi alışkanlıklar da dişlere zarar verdiği gibi braketleri de koparabilmektedir.
